sait gürbüz

ZEKAT FITRE SADAKA

Islâmin bes sartindan dördüncüsü zekât vermektir. Hicretin ikinci yilinda oruçtan önce farz olmustur. Mal ile yapilan ibadettir.

Zekât, dini ölçülere göre zengin olan müslümanlarin seneden seneye malinin ve parasinin kirkta birini fakir olan müslümanlara vermesidir. Zekât, Kur'an-i Kerim'de namaz ile birlikte otuzyedi yerde geçmektedir. Zekâtin üzerinde bu kadar çok durulmasi onun dinimizde büyük önem tasidigini göstermektedir.

Zekâtin Faydalari

Zekât, kalbi cimrilik hastaligindan, mali fakirin hakkindan temizleyen, zenginlerde sefkat ve merhamet duygularini gelistiren bir ibadettir. Zekât sayesinde fakirlerin kalbindeki haset ve kiskançlik ortadan kalkar. Kendilerine yardim eden zenginlere karsi sevgi ve saygi meydana gelerek toplumda birlik ve kardeslik kuvvetlenmis olur.

Islâm Dini, toplumun dertlerini tedâvi eden, ihtiyaçlarini karsilayan birçok esaslar getirmistir. Allah'in emri olan zekât, bir sosyal yardimlasma sistemidir. Zekât malin büyümesini ve bereketlenmesini saglar. Zekâti verilen serveti, yok olmaktan, kötü insanlarin zararindan Allah korur. Sevgili Peygamberimiz söyle buyuruyor: "Mallarinizi zekât ile koruyunuz."

Zekâti Kimler Verir

Asagidaki sartlari tasiyan kimseler zekât vermekle mükellef olur:

1) Müslüman olmak,
2) Akilli olmak,
3) Erginlik çagina gelmis olmak,
4) Hür olmak,
5) Dinen zengin (yani aslî ihtiyaçlarindan ve borçlarindan baska "nisab" miktari mala veya paraya sahip) olmak,
6) Zekâti, verilmesi gereken mal veya para:
a) Nisab miktarina (yani 80.18 gr. Altin degerine) ulasmis olmak,
b) Sahibinin elinde tam bir kamerî yil kalmis olmak,
c) Hakikaten veya hükmen artici nitelikte olmak gerekir,

Zekât verilecek kimseler sunlardir:

1) Fakirler: Dini ölçülere göre zengin sayilmayan, nisab miktari mali olmayan kimselerdir.
2) Yoksullar: Hiçbir seyi olmayanlar.
3) Borçlular: Borcundan fazla nisab miktari mala sahip olmayanlar.
4) Yolcu: Memleketinde mali oldugu halde yolda parasiz kalan, elinde bir sey bulunmayan kimselerdir. (Bunlara memleketlerine varacak kadar zekât verilebilir.)
5) Allah Yolundakiler: Bunlar cihad veya hac için yola çikip parasiz kalanlar ile isini gücünü birakip kendisini ilme vermis olan kimselerdir.

Zekât Verirken Su Sirayi Gözetmeli:

Önce kardesler, kardes çocuklari, amca, hala, dayi ve teyze, sonra diger akraba ve komsular, bunlardan sonra mahallesinde ve oturdugu memleketteki fakirler. Aldigi zekât parasini günah yolunda harcayacak veya israf edecek olan kimselere degil, gerçek ihtiyaçlari için harcayan fakirlere vermek daha iyidir.

Zekât Kimlere Verilmez
1) Ana, baba, büyük ana ve büyük babalara,
2) Ogluna, oglunun çocuklarina,kizina, kizinin çocuklarina ve bunlardan dogan çocuklara,
3) Zenginlere,
4) Müslüman olmayanlara,
5) Kari-koca birbirlerine.

Fitir Sadakasi

Borcundan ve aslî ihtiyaçlarindan baska en az nisab miktari mali (80.18 gr. altin) veya onun degerinde parasi olan müslümanin fitir sadakasi vermesi vacipdir. Buna kisaca "Fitre" denilir. Fitir sadakasinin vacip olmasi için zekâtta oldugu gibi malin üzerinden bir yil geçmesi ve artici nitelikte olmasi sart degildir.

Fitre, Ramazan ayinda fakirlere verilen bir sadakadir. Bayramdan önce verilmesi iyidir. Bayram günü veya daha sonra da verilebilir. Dini ölçülere göre zengin olan kimsenin, hem kendisinin, hem de erginlik çagina gelmemis olan çocuklarinin fitrelerini vermesi vaciptir.

Fitre Su Dört Cins Yiyecek Maddesinden Asagidaki Miktarlarda Verilir:

Cinsi: Miktari:
1– Bugday 1460 Gram
2– Arpa 2920 Gram
3– Kuru üzüm 2920 Gram
4– Hurma 2920 Gram

Bu gida maddelerinin kendileri verilebilecegi gibi para olarak degerleri de verilir. Hangisi fakirin yararina ise onu vermek daha uygundur. Bir fitre yalniz bir fakire verilir, ikiye bölünmez. Bir fakire birden fazla fitre verilebilir. Fitre niyet edilerek verilir. Ancak bunun fitre oldugunu fakire söylemek gerekmez. Içinden niyet etmesi yeterlidir.

Zekât hangi fakirlere verilirse fitre de onlara verilir. Bir özürden dolayi ramazanda oruç tutmayanlar da, nisap miktari mal veya paraya sahip iseler fitrelerini vermekle yükümlüdürler.

Varlikli müslümanlar fitre vermek suretiyle fakirlere bayram sevincini tattirirlar. Böylece, hem borcunu ödemis, hem de sevap kazanmis olurlar. Fitre vermek, orucun kabul edilmesine, ölümün siddetinden ve kabir azabindan kurtulmaya vesile olur.

Peygamberimiz söyle buyuruyor: «Insan ölünce amel defteri kapanir. Ancak su üç seyden dolayi kapanmayip sevap yazilmasina devam edilir. (Bunlar:) Sadaka-i cariye, (öldükten sonra devam eden hayirli eser) yararli bir ilim ve kendisine dua eden evlât»